Eindelijk snap waar die uitdrukking vandaan komt. Want zo voelt een oceaan oversteek. Ik staar een beetje over de eindeloze watervlakte. Ben gebiologeerd door het spel van de golven. De vliegvissen vind ik grappig, maar dat eindeloze zitten.....Ik ben geen persoon met rust in de kont om het zo maar eens te zeggen.
Afscheid van Mindelo
Op zondag 17 januari gooien we de trossen los in Mindelo waar we als laatsten van de Nederlandse kolonie, samen met zeilschip Saetta beginnen aan de oceaanoversteek. Wij naar Suriname, zij naar de Grenadines. Wat was het gezellig met een steigerbbq en de borreluurtjes in de pontoonbar. De anderen vertrokken eerder omdat ze geen zeeën van tijd hadden of ongeduldig waren. De bemanning van Saetta en Jeroen en ik zijn van mening dat de wind eerst wat moet luwen en de golven wat tot rust moeten komen onder invloed van een relatief stationair hoge druk gebied. We kunnen het waarderen dat Miguel en Saskia de druk van de jongere garde die al is vertrokken kunnen weerstaan en hun eigen plan durven te trekken. Wij zijn door hen geadopteerd als ‘zeilouders’ omdat we blijkbaar af en toe goede adviezen geven. Ondertussen bereiken ons berichten van de vertrokken boten dat er golven van 4 a 5 meter zijn met brekers in de kuip.
Op zondag 17 januari gooien we de trossen los in Mindelo waar we als laatsten van de Nederlandse kolonie, samen met zeilschip Saetta beginnen aan de oceaanoversteek. Wij naar Suriname, zij naar de Grenadines. Wat was het gezellig met een steigerbbq en de borreluurtjes in de pontoonbar. De anderen vertrokken eerder omdat ze geen zeeën van tijd hadden of ongeduldig waren. De bemanning van Saetta en Jeroen en ik zijn van mening dat de wind eerst wat moet luwen en de golven wat tot rust moeten komen onder invloed van een relatief stationair hoge druk gebied. We kunnen het waarderen dat Miguel en Saskia de druk van de jongere garde die al is vertrokken kunnen weerstaan en hun eigen plan durven te trekken. Wij zijn door hen geadopteerd als ‘zeilouders’ omdat we blijkbaar af en toe goede adviezen geven. Ondertussen bereiken ons berichten van de vertrokken boten dat er golven van 4 a 5 meter zijn met brekers in de kuip.
Zeilen en inslingeren
In het begin bevinden we ons in de zone waarin de wind accelereert tussen de nauwe doorgang tussen de eilanden. We rollen een punt genua uit en lopen al snel 7 knp. Niet veel later moet de genua al weer een stukje in omdat wind en golven best heftig zijn. De wind trekt aan naar 36 knp. Zo gaat het de eerste paar dagen. We slingeren langzaam in. Na een paar dagen wordt de wind wat constanter en durven we de boom in de genua te plaatsen. De boom wordt gefixeerd, zodat het zeil in een vaste stand blijft staan en de wind zijn werk kan doen en we een meer voordewindsekoers kunnen varen. Vanaf die tijd is er cadans in wind, in golven en scheepsbewegingen.
Die scheepsbewegingen zijn nog wel een dingetje. Af en toe wordt de boot flink heen en weer gesmeten, en wij dus ook. Voor het eerst constateer ik blauwe plekken op mijn lichaam. Een ander gevolg: Jeroen stoot een pan met een rest Chili van het fornuis. Maar och, we hebben zeeën van tijd.
In het begin bevinden we ons in de zone waarin de wind accelereert tussen de nauwe doorgang tussen de eilanden. We rollen een punt genua uit en lopen al snel 7 knp. Niet veel later moet de genua al weer een stukje in omdat wind en golven best heftig zijn. De wind trekt aan naar 36 knp. Zo gaat het de eerste paar dagen. We slingeren langzaam in. Na een paar dagen wordt de wind wat constanter en durven we de boom in de genua te plaatsen. De boom wordt gefixeerd, zodat het zeil in een vaste stand blijft staan en de wind zijn werk kan doen en we een meer voordewindsekoers kunnen varen. Vanaf die tijd is er cadans in wind, in golven en scheepsbewegingen.
Die scheepsbewegingen zijn nog wel een dingetje. Af en toe wordt de boot flink heen en weer gesmeten, en wij dus ook. Voor het eerst constateer ik blauwe plekken op mijn lichaam. Een ander gevolg: Jeroen stoot een pan met een rest Chili van het fornuis. Maar och, we hebben zeeën van tijd.
Nachtelijk gezelschap
‘s Nacht tijdens mijn wacht stap ik de kuip in met hoofdlamp op. Op dat moment vliegt een vis mij voor de neus langs en belandt ook in de kuip. Het spartelt heftig en spreid dan zijn vleugels en gaat ter ziele. Het is een prachtig beestje met uitgespreide vleugels als van een vlinder. Vaak springen ze uit het water en scheren een afstand boven de golven om er vervolgens weer in te duiken. Ik probeer wat van deze bijzondere beestjes vast te leggen op de gopro maar tot dusver zijn mijn pogingen vruchteloos. Ze zijn te onvoorspelbaar en te snel om zich op beeld te laten vangen. In een andere nacht hoor ik een piepend, fluitend geluid. Ik snap niet waar het vandaan komt. Nu is er op de oceaan altijd geluid van de golven en de bekers, borden en pannen die rammelen in de kast. Dit is een specifiek geluid, ik kan het niet thuis brengen. Ik ga achter het stuurwiel zitten en hoor de toppen van de golven breken. Iedere keer heb ik het gevoel dat iets niet klopt. En dan plotseling zie ik het. Twee glanzende ruggen met twee vinnen boven water. Ze zwemmen samen mee met onze boot. Misschien zijn er wel meer, maar deze twee houden mij gezelschap.
‘s Nacht tijdens mijn wacht stap ik de kuip in met hoofdlamp op. Op dat moment vliegt een vis mij voor de neus langs en belandt ook in de kuip. Het spartelt heftig en spreid dan zijn vleugels en gaat ter ziele. Het is een prachtig beestje met uitgespreide vleugels als van een vlinder. Vaak springen ze uit het water en scheren een afstand boven de golven om er vervolgens weer in te duiken. Ik probeer wat van deze bijzondere beestjes vast te leggen op de gopro maar tot dusver zijn mijn pogingen vruchteloos. Ze zijn te onvoorspelbaar en te snel om zich op beeld te laten vangen. In een andere nacht hoor ik een piepend, fluitend geluid. Ik snap niet waar het vandaan komt. Nu is er op de oceaan altijd geluid van de golven en de bekers, borden en pannen die rammelen in de kast. Dit is een specifiek geluid, ik kan het niet thuis brengen. Ik ga achter het stuurwiel zitten en hoor de toppen van de golven breken. Iedere keer heb ik het gevoel dat iets niet klopt. En dan plotseling zie ik het. Twee glanzende ruggen met twee vinnen boven water. Ze zwemmen samen mee met onze boot. Misschien zijn er wel meer, maar deze twee houden mij gezelschap.
Ontmoeting op zee
Op zaterdagmorgen verschijnt een ais melding op de kaartplotter. Het schip is nog te ver weg om een naam te krijgen maar uit het mmsi-nummer (elke boot heeft zo’n nummer) leid ik af dat het om een Nederlands schip gaat. Het zal toch niet waar zijn.....Twee andere Nederlandse schepen vertrokken een dag eerder uit Mindelo en zijn ook onderweg naar Suriname: Blackmoon en Philos. Het schip verdwijnt af en toe van het beeld, maar krijgt dan opeens een naam: Blackmoon! We lopen langzaam op hen in. Zij zijn kleiner dan wij en lengte loopt nu eenmaal: hoe langer het schip des te hoger de snelheid.
In de middag komen we naast elkaar te liggen en maken we er een foto en film moment van. De beelden wisselen we wel uit in Suriname. Langzaam lopen we op hen uit. Maar hun driekleurendruk toplicht blijf ik nog lang in de nacht zien.
Op zaterdagmorgen verschijnt een ais melding op de kaartplotter. Het schip is nog te ver weg om een naam te krijgen maar uit het mmsi-nummer (elke boot heeft zo’n nummer) leid ik af dat het om een Nederlands schip gaat. Het zal toch niet waar zijn.....Twee andere Nederlandse schepen vertrokken een dag eerder uit Mindelo en zijn ook onderweg naar Suriname: Blackmoon en Philos. Het schip verdwijnt af en toe van het beeld, maar krijgt dan opeens een naam: Blackmoon! We lopen langzaam op hen in. Zij zijn kleiner dan wij en lengte loopt nu eenmaal: hoe langer het schip des te hoger de snelheid.
In de middag komen we naast elkaar te liggen en maken we er een foto en film moment van. De beelden wisselen we wel uit in Suriname. Langzaam lopen we op hen uit. Maar hun driekleurendruk toplicht blijf ik nog lang in de nacht zien.
Kompaskoersen
Een ander fenomeen waar we aanvankelijk raadselachtig naar staan te kijken. Onze kaartplotter geeft aan dat we koers 265 moeten varen naar Suriname terwijl onze iPad zegt dat dit 250 is. Op de kaartplotter varen we ook daadwerkelijk rondom die koers. De iPad daarentegen houdt stug vol dat we 250 varen. Wanneer we 265 zouden varen zouden we bijna naar het westen (270) gaan. Maar Suriname ligt toch echt ten zuidwesten van de KaapVerden. We denken aan zaken als grootcirkel en ioxodromen.
We pakken de boeken er eens bij, wat zien wij over het hoofd? De oplossing komt uiteindelijk van de papieren overzeilkaart, waarop we dagelijks een kruisje zetten. Misschien wel leuk voor later aan de muur! Plotsklaps ontdekken we op de papieren kaart kromme lijnen aan die de variatie aangeven in een bepaald gebied. Wat is dat ook al weer?
Een ander fenomeen waar we aanvankelijk raadselachtig naar staan te kijken. Onze kaartplotter geeft aan dat we koers 265 moeten varen naar Suriname terwijl onze iPad zegt dat dit 250 is. Op de kaartplotter varen we ook daadwerkelijk rondom die koers. De iPad daarentegen houdt stug vol dat we 250 varen. Wanneer we 265 zouden varen zouden we bijna naar het westen (270) gaan. Maar Suriname ligt toch echt ten zuidwesten van de KaapVerden. We denken aan zaken als grootcirkel en ioxodromen.
We pakken de boeken er eens bij, wat zien wij over het hoofd? De oplossing komt uiteindelijk van de papieren overzeilkaart, waarop we dagelijks een kruisje zetten. Misschien wel leuk voor later aan de muur! Plotsklaps ontdekken we op de papieren kaart kromme lijnen aan die de variatie aangeven in een bepaald gebied. Wat is dat ook al weer?
Variatie is de hoek tussen het ware noorden (Noordpool) en de richting van de kompasnaald, voor zover deze hoek door het aardmagnetisme wordt veroorzaakt.
Maw de kompasnaald wordt gericht door het aardmagnetisme. Dit aardmagnetisme verschilt van plaats tot plaats en verandert in de loop van de tijd. In Nederland is dit meestal een paar graden en eigenlijk verwaarloosbaar. Bij de KaapVerden is de variatie 13 graden west en bij Suriname zelfs 18 graden west. Dat verklaart het verschil tussen de kaartplotter met kompas en de iPad zonder kompas. We hebben weer wat bij geleerd en dus blijft een papieren kaart over deze lange afstanden toch zinvol.
Maw de kompasnaald wordt gericht door het aardmagnetisme. Dit aardmagnetisme verschilt van plaats tot plaats en verandert in de loop van de tijd. In Nederland is dit meestal een paar graden en eigenlijk verwaarloosbaar. Bij de KaapVerden is de variatie 13 graden west en bij Suriname zelfs 18 graden west. Dat verklaart het verschil tussen de kaartplotter met kompas en de iPad zonder kompas. We hebben weer wat bij geleerd en dus blijft een papieren kaart over deze lange afstanden toch zinvol.
Beet
Op een van de laatste dagen heeft Jeroen dan eindelijk beet. De hengel staat al dagen uitgerold in de houder maar tot dusver geen succes. Op een armetierig mager scharminkel en een vliegvis na. De laatste had de gevaarlijk grote haak dwars door zijn ogen geboord, het arme beest. Maar dan plotsklaps, ik lig wat te suffen, Jeroen leest een boek, begint de hengel angstvallig te bewegen. ‘Beet’, roep ik, ‘wacht even’, ik sprint naar binnen om de gopro te pakken. Het moet voor de eeuwigheid natuurlijk wel vast worden gelegd. De visdraad wordt door de rem heen nog verder uitgetrokken. Jeroen begint met indraaien van de lijn, dat gaat eigenlijk wel soepel, er staat nauwelijks druk op. Als de lijn binnen is constateren we dat er geen vis aan de haak zit. Jeroen viert de lijn weer en ik ga weer suffen, Jeroen pakt zijn boek maar weer eens. Een half uur later begint de lijn opnieuw te piepen. De hengel staat krom in de houder en wederom wordt de lijn met veel geweld door de rem heen uitgetrokken. De adrenaline gutst door ons lijf. Wat zou daar aan hangen, vragen wij ons vertwijfeld af. Jeroen begint met binnen halen maar merkt al snel dat weer alle spanning van de lijn is. Als het eind van de lijn binnen is constateren we dat ook het octopusje en haak verdwenen is.
Op een van de laatste dagen heeft Jeroen dan eindelijk beet. De hengel staat al dagen uitgerold in de houder maar tot dusver geen succes. Op een armetierig mager scharminkel en een vliegvis na. De laatste had de gevaarlijk grote haak dwars door zijn ogen geboord, het arme beest. Maar dan plotsklaps, ik lig wat te suffen, Jeroen leest een boek, begint de hengel angstvallig te bewegen. ‘Beet’, roep ik, ‘wacht even’, ik sprint naar binnen om de gopro te pakken. Het moet voor de eeuwigheid natuurlijk wel vast worden gelegd. De visdraad wordt door de rem heen nog verder uitgetrokken. Jeroen begint met indraaien van de lijn, dat gaat eigenlijk wel soepel, er staat nauwelijks druk op. Als de lijn binnen is constateren we dat er geen vis aan de haak zit. Jeroen viert de lijn weer en ik ga weer suffen, Jeroen pakt zijn boek maar weer eens. Een half uur later begint de lijn opnieuw te piepen. De hengel staat krom in de houder en wederom wordt de lijn met veel geweld door de rem heen uitgetrokken. De adrenaline gutst door ons lijf. Wat zou daar aan hangen, vragen wij ons vertwijfeld af. Jeroen begint met binnen halen maar merkt al snel dat weer alle spanning van de lijn is. Als het eind van de lijn binnen is constateren we dat ook het octopusje en haak verdwenen is.
Ik opper: ‘Jeroen, we hebben toch ook nog een grotere octopus als reserve in de viskoffer’. Jeroen schudt zijn hoofd. Ik zie de opluchting in zijn ogen. ‘Een andere keer maar weer eens’. We veronderstellen dat er nu misschien wel een haai rondzwemt met een oranjekleurig octopusje en een griezelige haak in zijn bek.
Laatste loodjes
We tellen af, halverwege nog 950 mijl te gaan. Nog 1/3 = 633 mijl te gaan. Nog 500, 400..... en dan staat de stroom ineens behoorlijk tegen. Wel ongeveer 2 knoop. Gelukkig staat er een stevige wind mee, maar het effect van wind tegen stroom is goed merkbaar. De oceaan is een klotsbak geworden en we varen soms maar 2 a 3 knp. Van ervaringsdeskundigen horen we dat we te maken hebben met de guyanastroom die op onze weg een Krul maakt en waardoor we tegenstroom ervaren. Het is mentaal wel een ding, net of komt de man met de hamer even voorbij. We krijgen ook te maken met buien onderweg en heel fijn kunnen we de buien ontdekken op de radar. Zodoende kunnen we tijdig de genua reven of helemaal weghalen.
Eindelijk 200 mijl voor Suriname gaat de stroom mee staan en gaat het weer als een tierelier. In het donker lopen we de surinamerivier aan. Op de kaart staat duidelijk aangegeven dat de zandbanken onderhevig staan van verschuivingen en dat de boeien daarom niet altijd op plaatsen staan waar ze volgens de kaart wel horen te staan. De veilig vaarwater boei is slecht verlicht en zien we pas laat. Het lichtkarakter klopt ook niet. We scheren er op niet al te grote afstand langs om er zeker van te zijn dat we de juiste boei te pakken hebben en zien inderdaad de herkenbare rode verticale strepen. Vandaar wijzen groene boeien ons de weg die we aan bakboord laten, we zitten immers in het Iala B systeem. De derde groene boei is er niet, of misschien toch verplaatst. We rollen maar snel het zeil in en gaan verder op de motor zodat we zonodig snel kunnen veranderen van richting op deze zandbanken van ca 5 meter diep. We gaan op zoek naar de volgende boeien en laten uiteindelijk op de rivier net buiten de vaargeul het anker vallen. Het water is kalm en er is weinig beweging. Voor het eerst sinds 2 weken lig ik zonder spierspanningen te slapen. De volgende ochtend ontdekken we de wereld waarin we beland zijn. Het anker gaat op en we rollen opnieuw de genua uit en zeilen de laatste 30 mijl stroomopwaarts met een flinke stroom tegen naar marina Waterland. We varen langs Paramaribo en tussen groen begroeide oevers. Niet lang daarna worden we met luid getoeter welkom geheten door zeiljacht Schorpioen, dat al een maand in Suriname is. Nu schoon schip maken, inklaren en dan al het moois van Suriname ontdekken. Wij hebben zeeën van tijd!
We tellen af, halverwege nog 950 mijl te gaan. Nog 1/3 = 633 mijl te gaan. Nog 500, 400..... en dan staat de stroom ineens behoorlijk tegen. Wel ongeveer 2 knoop. Gelukkig staat er een stevige wind mee, maar het effect van wind tegen stroom is goed merkbaar. De oceaan is een klotsbak geworden en we varen soms maar 2 a 3 knp. Van ervaringsdeskundigen horen we dat we te maken hebben met de guyanastroom die op onze weg een Krul maakt en waardoor we tegenstroom ervaren. Het is mentaal wel een ding, net of komt de man met de hamer even voorbij. We krijgen ook te maken met buien onderweg en heel fijn kunnen we de buien ontdekken op de radar. Zodoende kunnen we tijdig de genua reven of helemaal weghalen.
Eindelijk 200 mijl voor Suriname gaat de stroom mee staan en gaat het weer als een tierelier. In het donker lopen we de surinamerivier aan. Op de kaart staat duidelijk aangegeven dat de zandbanken onderhevig staan van verschuivingen en dat de boeien daarom niet altijd op plaatsen staan waar ze volgens de kaart wel horen te staan. De veilig vaarwater boei is slecht verlicht en zien we pas laat. Het lichtkarakter klopt ook niet. We scheren er op niet al te grote afstand langs om er zeker van te zijn dat we de juiste boei te pakken hebben en zien inderdaad de herkenbare rode verticale strepen. Vandaar wijzen groene boeien ons de weg die we aan bakboord laten, we zitten immers in het Iala B systeem. De derde groene boei is er niet, of misschien toch verplaatst. We rollen maar snel het zeil in en gaan verder op de motor zodat we zonodig snel kunnen veranderen van richting op deze zandbanken van ca 5 meter diep. We gaan op zoek naar de volgende boeien en laten uiteindelijk op de rivier net buiten de vaargeul het anker vallen. Het water is kalm en er is weinig beweging. Voor het eerst sinds 2 weken lig ik zonder spierspanningen te slapen. De volgende ochtend ontdekken we de wereld waarin we beland zijn. Het anker gaat op en we rollen opnieuw de genua uit en zeilen de laatste 30 mijl stroomopwaarts met een flinke stroom tegen naar marina Waterland. We varen langs Paramaribo en tussen groen begroeide oevers. Niet lang daarna worden we met luid getoeter welkom geheten door zeiljacht Schorpioen, dat al een maand in Suriname is. Nu schoon schip maken, inklaren en dan al het moois van Suriname ontdekken. Wij hebben zeeën van tijd!
